Fotografia kulinarna- lekcja stylizacji

Wybaczcie, że nie było mnie tutaj tak długo ale od 2 tygodni nie robię nic innego tylko fotografuję kulinarnie. Dostałam parę bardzo pilnych zleceń komercyjnych i usiłuję sprostać postawionym mi wyzwaniom. Klienci są bardzo sympatyczni, otwarci, pozostawiają mi wolna rękę, jedyne na co naciskają to TERMIN. Presja czasowa jest chyba nieodłącznym elementem tej branży bo wszyscy chcą zdjęcia „na już”. Z moim systemem fotografowania TYLKO przy dziennym świetle wymaga to dużej dyspozycyjności i elastyczności ale jest do zrobienia.

Zupełnie niepostrzeżenie, jakby trochę poza moimi decyzjami następuje proces „przemiany hobbysty w profesjonalistę”. Jeszcze nie wiem czy to korzystna przemiana, czy zmiany które za sobą niesie będą wartościowe, czy wniosą coś pozytywnego do mojego życia? Czy to już czas podejmować decyzję o związaniu się z zawodem „fotografa kulinarnego” na dobre? Czy na pewno tego chcę? Czy wtedy moja pasja nie stanie się rutyną, komercją i tylko sposobem zarabiania na życie? Do tej pory była przyjemnością, procesem twórczym, odskocznią od codzienności. Nie zakładałam, że rozwinie się tak szybko i w takim kierunku.

No bo jak w naszym pięknym kraju nad Wisłą wiązać swoje nadzieje z uprawianiem fotografii kulinarnej, kiedy jest się „ideową wegetarianką” i nie tylko nie je się mięsa ale także go nie kupuje, nie gotuje, nie stylizuje i nie… fotografuje. Wiem, wiem -mieszanie wartości moralnych z pracą zawodową jest takie staromodne i nieprofesjonalne. Cóż, ja więc taka staromodna właśnie jestem. Są w moim życiu rzeczy ważne i ważniejsze i kariera fotografa kulinarnego niestety nie należy do tak ważnych aby sprzedać za nią fundamentalne wartości którym hołduje od lat.

Okazuje się jednak, że są klienci którym ta „staromodność” nie przeszkadza a wręcz przeciwnie jest dla nich „wartością dodaną”. Zdarzyło mi się już parę razy przeczytać w odpowiedzi na mój list (w którym odnosząc się do propozycji współpracy zawsze zaznaczam, że nie fotografuję mięsa i takich zleceń nie przyjmuję), że: – „nam to nie przeszkadza, właśnie dlatego Panią wybraliśmy do tego projektu” lub- „sam jestem wegetarianinem od 20 lat i wiem, że aby dobrze zaprezentować nasze produkty, nie trzeba fotografować na nich mięsa” lub- ” rozumiemy i szanujemy Pani postawę ale tak się składa, że ten projekt ma być wegetariański więc nie będzie żadnych problemów”. Jest też wielu innych, którzy nie rozumieją „gdzie mam problem” i dlaczego ” taka intratna propozycja mnie nie zachwyca” i „jak mogę nie wykorzystać takiej życiowej szansy”. Nauczyłam się „nie żałować”, „nie roztrząsać” i nie przejmować, że mnie coś w życiu ominie. Jestem jaka jestem- moja wrażliwość, kreatywność, poczucie estetyki, postrzeganie świata czy wartości moralne łączą się w jeden pakiet, są od siebie zależne i nie istniałyby jedne bez drugich. Szanuje je i pielęgnuje bo w ostatecznym rozrachunku to najwartościowsze co mam- i wybaczcie -nie przehandluje tego za kontrakt z marką X czy Y.

Jednym z klientów, któremu mój wegetarianizm nie przeszkadza jest kanadyjska agencja reklamowa. Przygotowują (na zlecenia swojego klienta) magazyn kulinarny z wege-przepisami i zatrudnili mnie do wykonania zdjęć. Dostałam linki do przepisów klienta na jego portalu internetowym i zupełnie wolna rękę aby sfotografować dania w lepszy sposób niż są prezentowane na portalu. Cóż… kiedy zobaczyłam jaki poziom zdjęciowy reprezentuje kanadyjski portal stwierdziłam, że zadanie nie jest zbyt trudne. Sami możecie zobaczyć- jeśli klikniecie we wskazane miejsce obok każdego zdjęcia- przeniesiecie się na kanadyjska stronę z oryginalnym przepisem na danie i zdjęciem (UPDATE z dnia 9.września 2014 – ponieważ strona kanadyjska podmieniła stare zdjęcia na te nowe zrobione przeze mnie- teraz linki kierują tylko do zrobionych przeze mnie printscreen-ów ze strony kanadyjskiej).

Po raz pierwszy fotografowałam w takim systemie (oglądając danie sfotografowane wcześniej przez kogoś innego). Trudno było się zdjęciem inspirować, raczej dawało ono pogląd jak potrawa powinna wyglądać. Po skończonej pracy, kiedy przesyłałam jej rezultaty do Kanady parując zdjęcia z poszczególnymi linkami stwierdziłam, że byłby z tego świetny poglądowy materiał do lekcji o stylizacji w fotografii kulinarnej. (Niestety będzie się on opierał na krytyce zdjęć kanadyjskich- za co bardzo przepraszam ich autora jeśli kiedykolwiek to przeczyta.)

Stylizacja jedzenia jest jedną ze składowych dobrego kulinarnego zdjęcia, jednak warto pamiętać, że NIE jedyną i moim zdaniem NIE najważniejszą. Do najważniejszych zaliczyłabym ŚWIATŁO I KOMPOZYCJĘ. Ci ,którzy uczestniczyli w moich kursach fotografii kulinarnej wiedzą jak obszerna (i pomocna) wiedza o tych 2 czynnikach być potrafi i jak długo można o tym rozmawiać. (Pozdrawiam wszystkich moich kursantów!).

Dziś jednak omijam pozostałe tematy, skupiam się tylko na TYM jednym. Stylizacja to bardzo szerokie i modne ostatnio pojęcie. Na użytek dzisiejszego postu przyjmijmy, że stylizacja w fotografii kulinarnej to sposób w jaki zaprezentujemy daną potrawę na zdjęciu, czyli: jak wyglądać będzie sama potrawa, na czym ją podamy, jakich elementów, kształtów i kolorów użyjemy do dekoracji.

Z każdego pokazanego dziś zdjęcia wybiorę jeden element stylizacji, który pomógł potrawie wyglądać i zaprezentować się lepiej. Bądźcie świadomi, że tych elementów jest więcej i dopiero one wszystkie razem składają się na to jak postrzegamy zdjęcie. Czy odbieramy je jako piękne, ciekawe i apetyczne czy wręcz odwrotnie. Przekazanie całej mojej wiedzy i doświadczenia w jednym poście jest niemożliwe, dlatego będą to jedynie malutkie jej urywki. Pamiętajcie również, że nie mam monopolu na wiedzę i głoszone przeze mnie poglądy na temat stylizacji nie są „prawdą absolutną”. Styl jest sprawą indywidualną zależy od poczucia estetyki, które każdy z nas, dzięki Bogu, ma inne. Gdyby wszystkim nam podobało się to samo świat byłby bardzo nudny.

Koktajl jagodowy.

Zdjęcie kanadyjskie-co w nim (wg. mnie) złego:

Intensywny i „czysty” kolor tła powoduje, że wszytko inne zaprezentowane na nim wydaje się szaro-bure a więc nieatrakcyjne. Na dodatek kolory cieplejsze są mocniejsze w kompozycji niż zimne (róż to cieplejsza odmiana fioletu) a więc będą najbardziej przyciągać uwagę odbiorcy. Ostateczny efekt jest taki, ze mamy „zdjęcie z różowym tłem w roli głównej” na którym ustawiono 3 przypadkowe elementy. Z 3 elementów koktajl ma najgorszy kolor.

Moja próba naprawy tego:

Zawsze zaczynam sesję od próby zrozumienia fotografowanego obiektu oraz analizy CO wizualnie definiuje w naszej wyobraźni daną potrawę oraz czy jest to atrakcyjne dla oka. Koktajle nie mają za dużo do zaoferowania w tej materii. Nie mają kształtu, formy, wyraźnej struktury, kontrastu, ornamentu czy choćby szczypty finezji. Jedyne co mają ciekawego to KOLOR ( zupełnie popsuty na kanadyjskim zdjęciu). Fiolet to ciekawy i apetyczny oraz miły dla oka kolor. Dlatego uznaję go za atut potrawy, który należy podkreślić. Będę stylizację budować od tej chwili tak aby fiolet wydobyć i podkreślić na zdjęciu. Bardzo pomaga mi w tym wiedza o kolorach w kompozycji (poczytajcie o kole kolorystycznym, barwach podstawowych i pochodnych oraz ich wzajemnych relacjach). Aby fiolet był najbardziej przyciągającym wzrok kolorem na zdjęciu muszę dodać do niego same zimniejsze od niego kolory (zauważcie, że ultramaryna choć intensywniejsza niż fiolet tylko pięknie go podkreśla- właśnie dlatego, że to zimniejszy kolor, jest jeszcze niebieski i zielony w niezapominajkach oraz biel tła- wszystkie zimne i dobrze się komponujące). Ponieważ to zdjęcie o kolorach, stosuję się do starej zasady każdego stylisty mody, który zawsze powie, że „jeśli chcesz być ubrany elegancko powinieneś mieć na sobie nie mniej niż 2 i nie więcej niż 3 kolory, a trzeci kolor powinien być tylko lekko zaznaczony np. krawatem”. Moim krawatem jest zielony a podstawowymi kolorami fiolet i niebieski. Biały zupełnie się nie liczy jako kolor w tej układance jest tylko ważny jako tło (to samo zdjęcie na ciemnym tle nie wyglądałoby już tak dobrze- tłumaczenie „dlaczego” jest niestety za długie na potrzeby tego tekstu).

Lekcja: Jeśli atutem twojej potrawy jest kolor, pilnuj aby był on najbardziej widoczny na zdjęciu oraz dobrze komponował się z pozostałymi barwami.

Sałatka z grejpfrutem.

Zdjęcie kanadyjskie-co w nim (wg. mnie) złego:

Sałatka nazywa się „Mieszanka sałat z grejpfrutem” a pierwsze co widzimy na zdjęciu to parmezan. Wszystko jest niedbale rzucone na talerz, który znowu został ustawiony na agresywnym tle. Zdjęcie kadrowane jest w taki sposób, że nie widzimy kształtu kwadratowego talerza, tylko dziwną biała figurę geometryczną z czterema kontrastowymi czerwonymi trójkątami w każdym rogu. Potrawa wygląda płasko i nieatrakcyjnie.

Moja próba naprawy tego:

Mieszanka sałat + grejpfrut + rzodkiewka= kwintesencja świeżości- moje wyzwanie- pokazać to na zdjęciu. Sałata, ponieważ jest jej w daniu dużo i to jeszcze różnorodnej obroni się sama, trudniej z tego”bałaganu sałat” wydobyć i pokazać kawałki grejpfruta i to tak, żeby były jasno definiowalne i czytelne dla oka. Dobrym pomysłem byłoby dodanie do sałatki całych plastrów owocu- w taki sposób umysł widza jasno zobaczyłby i odczytał charakterystyczny kształt cytrusa. Jednak grejpfruty są dużymi owocami i ich plasterki byłyby po prostu nieproporcjonalne w tej sałatce. Wpadłam więc na inny pomysł- użyłam połówki wydrążonego owocu jako miseczki na sałatkę. Co zyskałam? Jasny przekaz- „to jest sałatka z grejpfrutem” + 2 bonusu: 1. oryginalna i nietypowa stylizacja, 2. piękny soczysty kolor. Fotografując danie bardzo uważałam z jakiego kąta to robię. Musiał być taki aby zarówno sama sałatka jak i skórka owocu oraz jego kształt były dobrze widoczne. Gdybym ustawiła aparat niżej, byłoby widać więcej grejpfrutowej miseczki niż sałatki i ona dominowałaby na zdjęciu, aparat ustawiony wyżej spowodowałby, ze widziałabym za mało miseczki i tylko górna jej część tą mniej atrakcyjną z postrzępionym wnętrzem od wykrajania cząstek owocu. Dlatego wybrałam balans pomiędzy jednym i drugim, starając się aby sałatka zajmowała w kadrze trochę więcej miejsca niż miseczka- dzięki temu to ona pozostaje głównym bohaterem zdjęcia. Wybrany kąt fotografowania spowodował również że potrawa nie wygląda już płasko ( pomogło także ułożenie sałatki w taki sposób aby znaczna jej część wystawała poza obrys miseczki). Używanie produktów z których wykonane jest danie do jego stylizacji wydaje się tak oczywiste, że aż banalne. Jednak można to zrobić w niebanalny sposób. Bądź kreatywny- użyj nieoczywistych elementów do stylizacji np. skórek, pestek, ogonków, okruszków, liści. Zaskocz widza wykorzystując je nie tylko do celów estetycznych ale i praktycznych (jak przedstawiona na zdjęciu miseczka z grejpfruta).

Lekcja: Jasno pokaż odbiorcy z czego składa się fotografowane danie. Zadbaj o to aby produkt który jest kluczowy dla charakteru dania był podkreślony w kompozycji. Wykorzystanie i pokazanie w kadrze innych elementów produktu (niekoniecznie użytych w samym daniu) może okazać się pomocne.

Gruszki w kompocie-wielkie wyzwanie.

Zdjęcie kanadyjskie-co w nim złego:

Gruszkom brakuje formy i kształtu poprzez które moglibyśmy je zdefiniować. Równie dobrze mogą to być ziemniaki lub co innego bezkształtnego w misce, jedyne co widzimy wyraźnie to kontrastowa gwiazdka anyżu- a ona nie jest przecież tu najważniejsza. Na dodatek mamy dużo niepotrzebnych kolorów i kształtów wniesionych talerzami na których ułożono gruszki.

Moja próba naprawy tego:

Choć przepis mówi aby gruszki obrać i wypestkować- postanawiam sfotografować je w trochę innej formie. Jest to dla mnie ostateczność (cały spór o idealne odwzorowanie potrawy na zdjęciu odkładam na razie na bok) bo wiem, że obrane wypestkowane i ugotowane gruszki nie mają w sobie ABSOLUTNIE NIC fotogenicznego, co gorsza, nie da się z nimi za dużo więcej zrobić, szczególnie z ich kształtem a w tym upatruję jedynego ratunku. Używam najmniejszych gruszek jakie udało mi się znaleźć na całym targu i eksperymentuje z krojeniem ich na różne sposoby. Wybieram przekrojenie gruszki na pół , tak aby widać było, jej pestki i ogonek. Co zyskałam? Bardzo dużo jak na to danie: 1. atrakcyjny dla oka i kojarzący się z gruszką kształt , 2. finezyjne detale pestek i żyłek wewnątrz gruszki. Skoro to jedyny atut dania który znalazłam bronię go jak lwica i pilnuję, żeby żaden inny element kompozycji go nie przyćmił i nie zdominował. Z rozwaga dobieram elementy stylizacji: przezroczysty słoik, drobny finezyjny wzór kaligrafii, prawie bezbarwny sznurek, delikatna gałązka z drobnymi listkami- wszystko to równoważne lub słabsze kompozycyjnie jednak pomocne bo podkreślające tą małą finezję, którą z gruszek udało mi się wydobyć. Najchętniej pozostawiłabym zdjęcie monochromatyczne, wtedy kształty i detale zaczynają być dla odbiorcy jeszcze bardziej dostrzegalne. Decyduję się jednak na odrobinę zieleni. Dlaczego? Wiem, że zdjęcie jest jednym z wielu wykonanych przeze mnie do tej publikacji. Niestety kolorystycznie bardzo odbiega od pozostałych, które są kolorowe i świeże. To jest magazyn, który ukaże się w maju, na zdjęciach ma być widać i czuć wiosnę. Stąd mój mały kompromis z zieloną gałązką. (Co kompot z gruszek robi w majowym wydaniu magazynu kulinarnego???- nie mam zielonego pojęcia- mnie nie pytajcie- ja tu tylko robię zdjęcia.)

Lekcja: Bezkształtne danie wygląda nieapetycznie. Jeżeli tylko możesz nadaj wyraźny i jasno definiowalny kształt swojemu jedzeniu.

Sałatka ryżowa z soczewicą.

Zdjęcie kanadyjskie-co w nim (wg. mnie) złego:
Właściwie to jedno z lepszych zdjęć które mi przysłano. Niepretensjonalne i dobrze oświetlone. Prosty talerz (pokazany cały, więc jego kształt jest atutem), sałatka ułożona na nim dość schludnie. Ponieważ danie składa się z drobnych elementów mam ochotę zobaczyć co to dokładnie jest. Jednak im bardziej powiększam zdjęcie tym mniej mi się podoba bo na „poziomie macro” nie dostrzegam niczego ciekawego.(Pomijam nietrafione czerwone rażące tło bo na ten temat wypowiadałam się wyżej.)

Moja próba naprawy tego:
Nie uważam siebie za kogoś szczególnego,zakładam więc, że moje reakcje będą podobne do ogółu i inni tak jak ja zechcą spojrzeć na sałatkę z bliska. Dlatego od początku zwracam wielką uwagę na to aby widoczne na zdjęciu faktury, struktury i wzory były atrakcyjne- one są najważniejsze kiedy przechodzimy do mniejszej skali. Przy takiej fotografii potrawa musi składać się z małych elementów a każdy z nich musi być czytelny i przyjemny dla oka. Każde ziarenko ryżu, musi być jedno w jedno niepołamane i „nierozciapciane”, to samo z soczewicą- ziarenka okrągłe, jednakowe, nierozgotowane, każdy kawałek szczypiorku przycięty równo (zauważcie, że to przycięcie jest rozmiaru ziarenek ryżu- to nie przypadek- wtedy te elementy łapią rytm- rytm w kompozycji to temat rzeka- moi kursanci coś o tym wiedzą, potrafię mówić o nim godzinami, dziś sobie muszę odpuścić bo jest już po północy- zapytajcie wujka google- na pewno wam pomoże). Każda szczypta curry, każdy okruszek pieprzu, widoczne i ładne. W praktyce oznacza to, że każdy z tych elementów został dodany do miseczki osobno i nigdy nie zostały one razem wymieszane. 2 ruchy łyżką i byłoby „po ptakach”, nie można by tego fotografować już z bliska. Dlatego, niestety, czasami potrawę do fotografii, trzeba potraktować szczególnie. Ja w takim przypadku odkładam część składników podczas gotowania i łączę je już bezpośrednio na talerzu, na którym będą fotografowane. Być bliżej jedzenia w normalnej stylizacji najczęściej znaczy, że nasz kadr obejmuje tylko część dużego talerza. Ja jednak nie lubię takich zdjęć, nie chcę tracić atutu stylizacyjnego którym może być dobrze dobrane naczynie, jego kształt, ornament, kolor (patrz talerzyk z niebieskim wzorkiem), chcę na zdjęciu oprócz jedzenia pokazać inne ciekawe faktury (np. lnianej serwetki) czy wzory (np. na papierze beżowego tła ). Co więc robię? – Wybieram jak najmniejsze naczynie. Moje zbiory gadżetów stylizacyjnych pełne są malutkich talerzyków, miseczek, dzbanuszków i sztućców. Najchętniej kupowałabym swoją zastawę do fotografii w sklepie dla lalek. Ma to wiele zalet: 1. potrzebuje mało jedzenia do fotografii, 2. mój talerz zawsze jest pełny, 3. Nie potrzebuje dużo miejsca, żeby ustawić scenę, 4. moje tła fotograficzne mogą być niewielkie 5. nie potrzebuje dużo miejsca aby wszystkie te gadżety przechowywać 5. mogę fotografować jedzenie z bliska a cały czas mieć na zdjęciu piękne kompozycje.

Lekcja: Małe jest piękne. Używaj niewielkich naczyń- wtedy możesz pokazać potrawę z bliska. Zwrócisz uwagę widza na tekstury, faktury i małe finezyjne detale. Jeśli zadbasz aby były ciekawe i piękne- twoje zdjęcie pobudzi zmysły odbiorcy. Być tak blisko jedzenia i nie chcieć go spróbować to grzech!

Spagetti Puttanesca.

Zdjęcie kanadyjskie-co w nim (wg. mnie) złego:

Zdjęcie przedstawia jeden wielki bałagan. Od takiej ilości pokręconych w różne kierunki i bez żadnego ładu linii może zakręcić się w głowie. Ludzki mózg potrzebuje linii do definiowania obrazu który widzi (np. linii horyzontu, żeby określić czy stoi prosto) dlatego jeśli tylko oczy wyłapią jakąś linie na obrazie natychmiast za nią podążają. Oglądając kanadyjskie zdjęcie jak nic dostają „rozbieżnego zeza od pierwszego wejrzenia” i mózg natychmiast wysyła sygnał „obraz nieatrakcyjny- przestań oglądać”. Na dodatek kadrując zdjęcie tak ciasno zabrano odbiorcy okrągły kształt talerza, którego linia mogłaby uspokoić trochę kompozycje. Element sosu choć mocniejszy kolorystycznie nie jest w stanie skupić na sobie wzroku odbiorcy.

Moja próba naprawy tego:

Każdy fotograf kulinarny wcześniej czy później stanie przed wyzwaniem sfotografowania spaghetti. Moje doświadczenie doprowadziło mnie do następujących wniosków: 1. fotografuj małą porcję makaronu, 2. postaraj się uporządkować linie -skręcając makaron tak długo aż znaczna część linii będzie podążać w podobnym kierunku(możesz polać makaron oliwą przed skręcaniem), 3. Nie mieszaj spaghetti z sosem, tylko ułóż sos na wierzchu skręconego makaronu, 4. zadbaj o to aby w kadrze znalazły się inne elementy z ciekawym finezyjnym wzorem. W moim przypadku jest to łyżeczka, zioła i wzorek na rancie talerza. Linie gałązek ziół podążają w tym samym kierunku co linie spaghetti ten zabieg dodatkowo porządkuje wizualny odbiór. Wzorek na talerzu jest wytłoczony podobną do spagetti linią a ornamentem bardzo przypomina gałązki ziół. Dzięki temu wszystkie 3 elementy ” łapią rytm kompozycyjny” i ich atuty oddziałują wzajemnie na siebie, zwiększając i rozszerzając swój zasięg.

Lekcja: Bałagan jest nieatrakcyjny dla oka. Każda widoczna na dobrym zdjęciu ” niby nonszalancja” jest z reguły mocno przemyślana i wyreżyserowana. Linia to jeden z najmocniejszych elementów w kompozycji- uważnie śledź gdzie zaprowadzi twojego widza- jeśli to droga donikąd- masz problem.

To tyle na dzisiaj. Mam nadzieję, ze ta odrobina wiedzy okaże się dla Was użyteczna i pomocna. Jeśli macie jakieś pytania lub czegoś nie rozumiecie napiszcie w komentarzu- postaram się odpowiedzieć. Jeszcze lepiej, pofatygujcie się kiedyś do mnie na kurs– tam dużo więcej wiedzy połączonej od razu z praktyką. Pozdrawiam serdecznie fanów fotografii kulinarnej, a tym z moich czytelników, którzy nimi nie są, obiecuję, że następnym razem będzie też coś dla ciała- czyli przepis na coś pysznego.

Jak zrobić jogurt

Zrobienie domowego jogurtu jest bardzo proste. „Bułka z masłem”- jak mawia mój syn. Nie potrzebujesz żadnych specjalnych szczepów bakterii czy starterów. Wystarczy odrobinę kupnego jogurtu naturalnego zmieszać z ciepłym mlekiem, odstawić na parę godzin w ciepłe miejsce i gotowe. W swoim życiu zamieniłam już chyba tyle mleka w jogurt, ile wody w klasycznym basenie olimpijskim.

Czy przetwarzasz jeden czy sto litrów mleka nie ma to większego znaczenia. Całą „robotę przetwórczą” robią za ciebie bakterie jogurtowe. Twoim zadaniem jest tylko pomóc im w tym procesie. To naprawdę proste- wystarczy zadbać o to by były zdrowe, miały co jeść i było im ciepło.

Oczywiście nie byłabym sobą, gdybym nie uważała, że diabeł tkwi w szczegółach i każda z wymienionych powyżej rzeczy ma wpływ na rezultat jaki osiągniemy przy produkcji jogurtu. Teraz… możesz dalej poczytać jak wymądrzam się na temat prostej czynności kulinarnej jaką jest zrobienie jogurtu lub od razu przejść do ramki na dole wpisu gdzie znajdziesz proste i jasne instrukcje. Wybór należy do Ciebie – a ja tymczasem wracam do przemądrzania się.

PRIMO- mleko– najlepszy rezultat osiąga się używając dość tłustego mleka (jogurt jest bardziej kremowy). W przypadku kupnego mleka może to być 3,2% tłuszczu, w przypadku mleka prosto od krowy, to moim zdaniem jednak warto postarać się dokładnie zebrać z mleka śmietanę. Nawet po zabraniu śmietany będzie ono wystarczająco tłuste na jogurt. (Tak zupełnie na marginesie bakterie jogurtowe można też hodować na słodkiej pasteryzowanej śmietance- otrzymamy wtedy coś na kształt gęstej kwaśnej śmietany). Do produkcji jogurtu nie polecam mleka UHT (nie mam przekonania do tego produktu, choć podobno innym udaje się zrobić na nim jogurt). Mleko może być prosto od krowy (przegotowane) albo kupne (pasteryzowane lub homogenizowane).

SECUNDO- jogurt– a właściwie bakterie w nim zawarte. Proces, który będzie zachodził w mleku po dodaniu do niego jogurtu nazywany jest fermentacją, oznacza to, że żywe kultury bakterii jogurtowych będę się namnażać i przetwarzać zawarte w mleku cukry( głównie laktozę i glukozę) w kwas mlekowy i parę innych pobocznych substancji. Zmieni to strukturę, konsystencję i smak mleka przetwarzając go w produkt który nazywamy jogurtem. Dlatego warto, żeby twoja startowa porcja jogurtu zawierała jak najwięcej i jak najsilniejszych bakterii. Kupuj jogurt naturalny bez żadnych dodatków (w składzie najlepiej tylko mleko+ żywe kultury bakterii) i najświeższy jaki znajdziesz (patrz na termin przydatności do spożycia- ogólnie termin ma być krótki, a twój jogurt na początku tego terminu).

TERTIO- odpowiednia temperatura. Oprócz bakterii (dodałeś je z jogurtem) i pożywienia dla nich (dostarczyłeś ich z mlekiem) bardzo ważna w procesie fermentacji jest temperatura. Bakterie jogurtowe najszybciej namnażają się w 40-45’C i dobrze, żeby zbliżona temperatura panowała w twoim pojemniku z mlekiem. Jeśli będzie za niska bakterie nie namnoża się lub zajmie im to dużo dłużej czasu- jeśli za wysoka- po prostu zginą. Różne sposoby utrzymania stałej odpowiedniej temperatury podczas robienia jogurtu opisuję w ramce z przepisem.

W mojej kulinarnej karierze przeżyłam parę sytuacji, kiedy niesfermentowane na jogurt mleko popsuło mi plany gotowania jakieś wielkie uczty czy przyjęcia. Jedną z nich pamiętam bardzo dobrze bo była dla mnie lekcją jak odpowiednia temperatura może zdziałać cuda w procesie fermentacji mleka.

Otóż było to około 20 lat temu w jakiejś hotelowej czy restauracyjnej kuchni (nie pamiętam). Późna deszczowa i zimna jesień. Kuchnia duża, sterylna i dość zimna a w niej ja układająca menu na przyjęcie (dla 80 osób) odbywające się następnego dnia z okazji dołączenia do naszej grupy artystycznej w której podróżuję (i jestem etatowym kucharzem) grupy 20 nowych osób. Jak zwykle w przerwach pomiędzy występami nasza grupa artystyczna ląduje gdzieś na prowincji gdzie trudno znaleźć dobre produkty. Jedyne co mam to 40 litrów mleka, worek ziemniaków, parę nadgniłych kalafiorów, skrzynkę buraków, beczkę kiszonych ogórków, dużo oleju i ryżu. Głowiąc się bardzo udaje mi się w końcu wymyślić ciekawe menu opierające się w dużej mierze na jogurcie. Zagotowuje więc to 40 litrów mleka, dodaje zaczynu jogurtowego, przesuwam garnek blisko kaloryfera, przykrywam paroma kocami i idę spać. Jestem przekonana, że kiedy obudzę się rano będę miała gotowy gęsty piękny jogurt który jest składnikiem 5 z 8 zaplanowanych na przyjęcie potraw.

W nocy jednak wyłączają prąd i kiedy wchodzę rano do kuchni jest w niej bardzo zimno a mój jogurt to niestety cały czas tylko mleko- nie jogurt. Wracam od nowa do menu ale ślęczałam już nad nim tak długo poprzedniego dnia, więc wiem, że bez jogurtu nie wyczaruje nic. Siadam nad garnkiem i zaczynam płakać a wtedy do kuchni wparowuje grupa „nowo przybyłych” na cześć których uczta ma powstać. Witają się po kolei i jeden z nich zauważając mój smutek pyta o przyczynę. Kiedy dowiaduje się o jogurcie, macha ręka, mówi, że zaraz wróci i wybiega z kuchni. Faktycznie wraca po chwili pod pachą niosąc 3 farelki (skąd je wytrzasnął nie wiem?). Ustawia garnek na środku kuchni otacza go farelkami i włącza nawiew ciepłego powietrza. „Za 3 godziny będziesz miała jogurt”- obiecuje. Patrzę z niedowierzaniem i powątpiewaniem niepewna czy dalej planować nowe menu czy nie. Uwierz mu- odzywa się ktoś z tłumu nowych- to najlepszy kucharz jakiego znam. Po 3 nerwowych godzinach które upłynęły mi przy akompaniamencie stukających o blat noży i szumiących farelek- ponownie zjawia się w kuchni „najlepszy kucharz” – odkrywa pokrywkę garnka zanurza wielką chochlę i ABRAKADABRA! wyciąga z garnka piękny gęsty (taki że aż da się go pokroić nożem) jogurt. Jogurtowy cudotwórca uśmiecha się od ucha do ucha a ja mam ochotę uściskać go najmocniej jak potrafię. Powstrzymuję się jednak bo to przecież brahmaczarin (w mojej religii ktoś w stylu młodego mnicha-studenta, żyjącego w celibacie i starającego się unikać „wylewnych kontaktów” z płcią przeciwną). Jednak co się odwlecze to nie uciecze. Jakieś tysiące litrów jogurtu „zrobionych metodą farelkową” później (czyli parę dobrych lat)- „jogurtowy cudotwórca” zostanie mężem mojej koleżanki oraz moim serdecznym przyjacielem … ale… to już temat na zupełnie inną historię.

Wracając do jogurtu to kiedy dojdziecie już do wprawy zachęcam do różnych z nim eksperymentów. Ja ostatnio próbuję zrobić jogurtowy deser na bazie mleka kokosowego- wychodzi całkiem dobry. Jeszcze parę prób i mam nadzieję zaprezentować Wam tutaj przepis na ten wynalazek.

Długo walczyłam też z odpowiednią gęstością i konsystencją samodzielnie robionego jogurtu. Metoda odcedzania (opisuję ją tutaj) rewelacyjnie sprawdza się przy małych ilościach przerabianego mleka. Spróbuj jednak odcedzić 50 litrów jogurtu (!) bez odpowiedniego mleczarskiego sprzętu.

Pierwszą dobrą metodą okazało się zagęszczanie mleka- mlekiem w proszku. Należy rozrobić 3-4 łyżki mleka w proszku (na każdy litr płynu) z zimnym mlekiem na gładką papkę (najlepiej użyć miksera) połączyć z resztą mleka i zagotować -dalej postępować jak w przepisie na normalny jogurt.

Drugą jeszcze lepszą metodą jest denaturacja cieplna (wybaczcie żargon mleczarski). Jest to proces który zachodzi w białkach mlekowych pod wpływem określonej wysokiej temperatury. Jeśli mleko jest w niej utrzymywane przez odpowiednio długi czas zachodzą w nim nieodwracalne procesy rozpadu struktur białkowych (głównie połączenia pomiędzy cząsteczkami białek). Dzięki temu proces fermentacji może zachodzić szybciej i skuteczniej.

Przekładając to na język normalnych ludzi: trzeba mleko przed dodaniem do niego jogurtu podgrzać najpierw do około 75’C i utrzymywać w tej temperaturze przez 30 minut (np.wstawiając do garnka z wodą o podobnej temperaturze lub podgrzewając co jakiś czas na malutkim ogniu, lub umieszczając w piekarniku) a potem schłodzić do temperatury 40-42’C i postępować dalej jak w ramce z przepisem poniżej (od pkt. 4 i dalej). Próbowałam tego sposobu parę razu (tylko z mlekiem prosto od krowy, nie wiem jak zachowa się sklepowe- mam nadzieję, że tak samo) i otrzymywałam jogurt tak gęsty, że można było go odwrócić do góry dnem i nie wypadał z pojemnika.

Na koniec jeszcze coś dla tych, którym się nie uda za pierwszym razem (ale zapewniam, że będzie ich bardzo mało). Nie poddawajcie się, nie rezygnujcie, przeanalizujcie co poszło nie tak i spróbujcie ponownie.

Oto najczęstsze przyczyny nieudanego jogurtu:

1. Za wysoka temperatura mleka podczas dodawania jogurtu (po prostu zabiłeś bakterie jogurtowe)
2. Za niska temperatura podczas procesu fermentacji (jogurt jak ciasto drożdżowe nie lubi przeciągów tylko stałą ciepłą temperaturę, w za niskiej bakterie się nie mnożą).
3. Nieaktywne bakterie jogurtowe w kupnym jogurcie (mogło się zdarzyć, że jogurt który dodałeś do mleka nie zawierał już żywych kultur bakterii, warto kupować jogurt z jak najkrótszym składem (najlepiej „mleko, żywe kultury bakterii”) bez żelatyny i innych zagęszczaczy oraz im świeższy tym lepszy (czyli taki któremu okres przydatności do spożycia nie kończy się za dzień lub dwa).
4.Mleko zanieczyszczone innymi bakteriami (jeśli mleko było niepasteryzowane to oprócz dodanych przez nas bakterii jogurtowych, mogło być w nim dużo innych bakterii które sfermentowały mleko na swój sposób- wtedy możemy otrzymać nie jogurt lecz kwaśne lub nawet gorzkie mleko).

Print Friendly

JAK ZROBIĆ JOGURT
(bez użycia jogurtownicy)

1 litr mleka (najlepiej tłustego pasteryzowanego, nie UHT)
5 łyżek jogurtu naturalnego kupnego (najlepiej takiego o jak najkrótszym składzie typu ” mleko, żywe kultury bakterii” bez żelatyny i innych zagęstników)

WERSJA SKRÓCONA PRZEPISU:
dla tych którzy nie lubią przynudzania
1. Podgrzej mleko do temperatury 40’C
2. Wymieszaj z jogurtem.
3. Przykryj i odstaw na 6 godzin w ciepłe miejsce
4. Schłodź w lodówce

WERSJA PRZYNUDNAWO-DŁUGA:
dla tych którzy uważają, że diabeł tkwi w szczegółach

1.Jeśli używasz mleka prosto od krowy-odstaw go na parę godzin, potem zbierz śmietanę i zagotuj. Odstaw ponownie do ostygnięcia.
2.Jeśli używasz pasteryzowanego mleka ze sklepu nie musisz go gotować wystarczy je tylko podgrzać do odpowiedniej temperatury.(Wszystkie mleka ze sklepu są pasteryzowane- znaczy to że zostały ogrzane do odpowiedniej temperatury i utrzymywane w niej tak długo aby wyginęły żyjące w nich bakterie).
3. Najlepsza temperatura mleka do robienia jogurtu to około 40-42’C. Możesz to sprawdzić termometrem gastronomicznym lub po prostu wkładając do mleka palec i licząc do 10. Mleko ma być bardzo ciepłe ale przez czas kiedy liczysz nie powinno poparzyć palca. Mówiąc krócej ma być mocno ciepłe, nie gorące.
4. Do tak ciepłego mleka dodaj jogurt i dokładnie wymieszaj.
5. Możesz zostawić mieszankę w garnku, w którym gotowało się mleko, możesz przelać też ją do szklanych słoików lub plastikowych pojemników lub czegokolwiek co będzie ci wygodnie umieścić w najcieplejszym miejscu w domu(garnek musi być z pokrywka a pojemniki zamykane).
6. Teraz umieść swoje mleko w ciepłym miejscu. Niektórzy wlewają mleko do ogrzanego termosu, inni owijają garnek kocem i kładą „pod pierzynę”, inni umieszczają mleko wysoko na meblach w ogrzewanym pomieszczeniu (tam temperatura jest najwyższa), jeszcze inni stawiają garnek obok kaloryfera. Ja umieszczam mleko w nagrzanym piekarniku. Ustawiam temperaturę na 30’C, wkładam pojemniki z mlekiem, zamykam i zostawiam na noc (piekarnik cały czas jest włączony).
7.Proces przemiany mleka w jogurt trwa zwykle (w zależności od temperatury) od 4 do 8 godzin. Możemy trzymać mleko w wysokiej temperaturze jeszcze dłużej wtedy otrzymamy kwaśniejszy produkt. Fermentacja skończyła się, kiedy jogurt jest gęsty i z wierzchu pokryty cienką warstwą żółtawej serwatki.
8. Teraz czas schłodzić jogurt- bardzo korzystnie wpłynie to na jego konsystencję i smak. Wstaw swoje pojemniki do lodówki na conajmniej 3-4 godziny (wg mnie jogurt najlepszy jest dopiero na drugi dzień).
9.Jogurt robiony w domu będzie swoją konsystencją najbardziej przypominał kupny jogurt grecki (można go kroić) ale będzie w nim dużo więcej serwatki niż w greckim. Jeśli chcesz otrzymać bardziej jedwabistą konsystencje po prostu zmiksuj jogurt mikserem (nie za długo, żeby go zbytnio nie napowietrzyć)- otrzymasz wtedy jogurt o konsystencji pitnego sklepowego jogurtu.
10. Jeśli chciałbyś otrzymać aksamitny gęstszy jogurt (jak danone) wlej jogurt na sitko wyłożone podwójna gazą i pozostaw na misce (żeby zbierała ściekającą serwatkę) na 2 godziny w lodówce. Po tym czasie zmiksuj odcedzony jogurt. Jego konsystencję możesz regulować dodając podczas miksowania serwatki która ściekła do miski.
11. Więcej o odcedzaniu jogurtu, o tym jak zrobić jogurt grecki oraz ser z jogurtu przeczytasz tutaj.
12. A o tym jak zrobić pyszny jogurtowy słodki deser przeczytasz tutaj.
13. Domowy jogurt przechowuj w lodówce, zachowuje świeżość nawet do 2 tygodni.

Nie musisz za każdym razem kupować nowego jogurtu. Następnym razem jako startera możesz użyć już własnego jogurtu. Jeśli z czasem zauważysz, że twój jogurt wychodzi mniej zwarty i o innym smaku, odśwież swoje bakterie jogurtowe, używając ponownie jogurtu kupnego.

Pierogi z bobem i szałwią

Wiecie, że bób jest jedną z najstarszych roślin uprawnych? Archeolodzy znajdują jego ziarna w osadach ludzkich datowanych na 10 tyś. lat przed naszą erą. Podobno był przysmakiem w starożytnej Grecji (gdzie zalecano go lekkoatletom) i w starożytnym Rzymie, gdzie karmiono nim legionistów (porcja żywieniowa- 50 ziaren. na dzień). Smażony bób był też przysmakiem biedoty rzymskiej, sprzedawano go za najmniejsze pieniądze na wszelkich zgromadzeniach, np. walkach gladiatorów. Jest więc w pewnym sensie archetypem dzisiejszego popcornu :-).
Jedzono bób w starożytnym Egipcie, Mezopotamii i Persji, potem w całej średniowiecznej Europie. Zawsze jednak był utożsamiany z dietą pospólstwa lub czasami nieurodzaju i głodu. Bób spożywano świeżo gotowany, suszono go i produkowano z niego mąką z której z kolei wyrabiano placki. Do dziś bób w formie świeżej i suszonej jest popularny głównie w krajach basenu Morza Śródziemnego, najbardziej chyba we Włoszech i Egipcie.
Bób lubią również Polacy. Ręka do góry, kto lubi!!? Zwolennicy bobu dzielą się na 2 frakcje: tych co łuskają bób przed jedzeniem i tych którzy jedzą z łupinkami. Ja nazywana w domu „francuskim pieskiem” oczywiście łuskam bób. Mój mąż zjada swój bób niełuskany a do tego jeszcze na deser wszystkie skórki z moich ziarenek. Z bobu przygotowuję również pyszną pastę do smarowania chleba oraz jedno z moich ulubionych letnich curry ( łuskany bób z papryka, młodą marchewką, młodymi ziemniaczkami z sosem śmietanowym lub z mleczka kokosowego z przyprawami).
Pierogi z bobem to mój nowy pomysł. Bardzo udany. Poprzez dodatek szałwii przypominają mi trochę ulubione ravioli z dynią. Kto nie lubi szałwii, zamiast niej może dodać do bobu- imbiru, mięty, parmezanu czy nawet czosnku. Przepis jest dość prosty jednak trochę pracochłonny: bo trzeba i wyłuskać bób i ulepić pierogi. Ze względu na tą pracochłonność ja na pierogi poświęcam po prostu jeden dzień w miesiącu. Instaluje wtedy w kuchni mój laptop i lepiąc różne rodzaje pierogów, przez cały dzień słucham z niego wykładów swojego Guru. Czasami wydaje mi się, że te pierożki są jak chińskie ciasteczka a ja zamiast wróżby zamykam w każdym z nich jakąś mądrość czy złotą myśl. Układam potem te wszystkie mądrości na tacach, wkładam na 2 godziny do zamrażalnika, po tym czasie są już na tyle zamrożone, że można je pakować do osobnych woreczków i układać na specjalnej półce w zamrażarce. Jemy je potem zawsze wtedy kiedy mamy ochotę lub kiedy ja nie mam ochoty gotować obiadu. Od dzisiaj w naszej zamrażarce do pierogów ruskich, z kapustą i grzybami, z soczewicą, oraz z jagodami i truskawkami dołączyły również te z bobem i szałwią.

Ciekawe jakie mądrości w sobie przechowują?

Print Friendly

PIEROGI Z NADZIENIEM Z BOBU I SZAŁWI
(około 50 malutkich sztuk)

na nadzienie:
1,5 szkl. ugotowanego i wyłuskanego bobu (mierzonego po wyłuskaniu, gotowanego w osolonej wodzie)
1 łyżka masła
malutka garstka świeżych listków szałwii
1/2 łyżeczki asafetydy (lub 1/2 małej cebuli + 1 łyżeczka masła)
1 łyżka kopiasta kwaśnej śmietany
1 łyżka startego sera typu parmezan(niekoniecznie)
sól i pieprz do smaku
na ciasto:
1 szkl. mąki
1/2 łyżeczki soli
1 łyżka oleju
1/2 szkl. wrzątku
do podania:
parę łyżek oliwy z oliwek (Extra Virgin)
parę łyżek jogurtu naturalnego
lub: masło+ świeże liście szałwii
Farsz:
1. Na patelni rozgrzej masło dodaj asafetydę, zamieszaj parę razy i wrzuć porwane liście szałwii, smaż przez 1 minutę. (Jeśli używasz cebuli, pokrój ją w drobną kosteczkę i na osobnej patelni zeszklij na łyżeczce masła z odrobiną soli. Odstaw, dodasz ją później do farszu.)
2. Wsyp na patelnię bób.
3. Smaż przez 2 minuty, mieszając od czasu do czasu.
4. Odstaw do lekkiego ostygnięcia.
5. Dodaj śmietanę i zmiksuj blenderem na gładką masę.
6. Teraz dodaj cebulę i ser jeśli używasz.
7. Dosól i dopieprz do smaku, wymieszaj dokładnie.
ciasto:
8. Mąkę wsyp do miski.
9. Zrób w mące małe wgłębienie i wlej tam olej oraz dodaj sól.
10. Pomału wlewaj do miski wrzątek cały czas mieszając ciasto łyżką.
11. Wysyp zawartość miski na blat i odczekaj chwilkę, żeby nie poparzyć dłoni.(nie za długo).
12. Zagnieć ciasto. Powinno być ciepłe, dość miękkie ale elastyczne. (możesz dodać odrobinę więcej mąki jeśli będzie taka potrzeba przy zagniataniu).
13. Pozostaw ciasto na blacie przykryte miską 3-4 minuty.
14. Wyjmij połowę ciasta (resztę trzymaj w cieple pod miską, wkładaj tam też wszystkie nieużywane skrawki ciasta żeby nie wyschły).
15. Rozwałkuj na posypanej maka stolnicy na cieniutki placek.
16. Wycinaj szklanką kółeczka, na każde nakładaj po łyżeczce nadzienia z bobu.
17. Jeśli bardzo lubisz szałwię, możesz do środka każdego pierożka dodać dodatkowy listek (ale to tylko dla miłośników).
18. Zlepiaj pierogi i odkładaj na posypane mąką tace lub blat.
19. Jeśli chcesz zamrozić pierogi, zrób to teraz. (włóż pierogi ułożone na tacach do zamrażalnika, po 2 godzinach kiedy stwardnieją możesz je przełożyć do szczelnie zamykanych foliowych torebek).
gotowanie i podanie:
20. Wrzucaj pierogi do osolonego wrzątku i gotuj partiami 2-3 minuty od wypłynięcia na powierzchnie.
21. Podawaj z odrobiną oliwy z oliwek i jogurtu naturalnego, lub z usmażonymi na maśle, na patelni przez 1-2 minuty- listkami szałwii. Koniecznie ze świeżo zmielonym pieprzem.

Przepis z powodzeniem można przerobić na wegański, używając do farszu oliwy z oliwek zamiast masła i zastępując śmietanę paroma łyżkami wywaru w którym gotował się bób.

Biała pizza z kurkami

Mieszkam w kraju gdzie 98% ludzi deklaruje wyznawanie jedynej i słusznej religii. Ja niestety mieszczę się w tych pozostałych dwóch procentach. Z tego powodu dla wielu pozostaje po prostu Kingą Błaszczyk-Wójcicka, dla innych jednak jestem dziwakiem, dla jeszcze innych szaleńcem- tych wszystkich nawet rozumiem. Są jednak tacy dla których jestem INNOWIERCĄ- i tych się autentycznie boję. Mamy serdecznych przyjaciół, z którymi znamy się od lat. Nie podzielają naszego stylu życia, wielu naszych poglądów w tym naszej religii ale wcale nie przeszkadza to nam się przyjaźnić i szanować nawzajem. Nasze dzieci znają się od małego, koegzystują i świetnie się rozumieją. Aż tu nagle zupełnie niedawno ich 10-letnia córka, siedząc któregoś dnia w naszej kuchni wypaliła- „Strasznie mi Was szkoda, Jezus Wam nie wybaczy, pójdziecie wszyscy do piekła!”. Zamurowało nas zupełnie. Rodziców dziewczynki nie było z nami a ja i mąż nie za bardzo wiedzieliśmy jak zareagować. Zapadła niezręczna cisza, którą wreszcie rezolutnie przerwał mój synek.

– „A co to jest piekło?”- zapytał.

Wiem, że poglądy dziewczynki nie pochodzą od jej rodziców, są to bardzo otwarci, tolerancyjni i mało fanatyczni ludzie. Zrobiłam krótkie dochodzenie i okazało się, że tak wspaniałą wiedzę dziewczynka zdobyła na lekcjach religii przygotowujących ją do pierwszej komunii świętej. W sumie to cieszę się, że tylko taką wiedzę. Przez 3 lata pracy w biurze prasowym przy naszej świątyni naprostowałam i nasłuchałam się tak nieprawdopodobnych historii na temat naszej religii, że nic mnie już nie zdziwi. Słyszałam o tym, że porywamy dzieci (nawet je jemy!), dodajemy narkotyki do jedzenia serwowanego w naszych świątyniach, uprawiamy zbiorowy seks na ołtarzu, jesteśmy poligamistami, czcimy szatana i składamy ofiary całopalne ze zwierząt. Większość tych „rewelacji” pochodziła z kazań niedzielnych lokalnych proboszczów lub lekcji religii prowadzonych przez zakonnice (te przodują w opowieściach o seksie).

Oczywiście procent duchownych, którzy opowiadają takie rzeczy, jest niewielki (naprawdę chcę w to wierzyć!) . Osobiście na swojej drodze, działając w dialogu między-religijnym spotkałam, wielu, wspaniałych, światłych oraz otwartych na świat i inne wyznania duchownych. Jakżebym chciała, żeby to ONI prowadzili lekcje religii w szkole córeczki naszych znajomych. Dowiedziałaby się pewnie od nich, ze jest wielu dróg, którymi można podążać do Boga. Może opowiedzieliby jej tą piękną staroindyjską historię o Mistrzu i Uczniu (lub jej chrześcijański odpowiednik).

„Któregoś dnia uczeń przyszedł do mistrza i zapytał: Mistrzu dlaczego inni są tak głupi i wybierają religie i ścieżki które nie prowadzą do samorealizacji, dlaczego nie wybierają jedynej i najwspanialszej praktyki duchowej. Dlaczego nie pójdziesz ich wszystkich nauczać? Powiedz im, że się mylą, zrób to proszę- Ciebie na pewno posłuchają.

– Nie nauczam ich ponieważ nie uważam, że postępują źle. Mam na ten temat inne zdanie.
– Dlaczego masz inne zdanie Mistrzu?
– Bo mam inny punkt widokowy.
– Chciałeś powiedzieć, Mistrzu, „punkt widzenia”?
– To jedno i to samo. Choć pokażę Ci.

I zabrał ucznia na długą wyprawę. Po paru miesiącach wędrówki stanęli u podnóża Himalajów, na kamienistej drodze prowadzącej na jeden ze szczytów gdzie znajdowała się świątynia.

– Tu zaczyna się nasza podróż- rzekł Mistrz- rozglądnij się w lewo- widzisz jakąś inną drogę?
– Nie- odpowiedział uczeń.
– No to popatrz w prawo.
– Na prawo mamy wielki las, jest tylko ta jedna droga.
– I to jest właśnie twój punkt widokowy- rzekł Mistrz- a teraz choć zaprowadzę cię do mojego.

Wspinali się długo i trudzili wiele dni a każdego wieczora zatrzymywali się i podziwiali widoki. Pierwszego dnia Mistrz powiedział do ucznia:

-Tutaj dotrzesz po 10 latach codziennej praktyki i stosowania moich nauk, rozejrzyj się.

Uczeń popatrzył w prawo i w lewo i gdzieś na granicy horyzontu dostrzegł malutkie postacie wspinające się wśród skał. Następnego wieczora na prawo pomiędzy koronami drzew wielkiego lasu zobaczył szeroki, wykarczowany trakt a na nim całe grupy pielgrzymów. Jeszcze następnego, kiedy byli w połowie góry, dostrzegł inną drogę którą podążało szereg kupców z towarami niesionymi w wielkich tobołach na głowie. Po 5 dniach wspinaczki rozbili obóz na pięknej skale, z której rozchodził się niesamowity widok na całą okolicę.

-Oto mój punkt widzenia- rzekł Mistrz- Spójrz- tu dotarłem po 50 latach praktyki duchowej.

Uczeń rozglądnął się i aż zaparło mu dech w piersiach od pięknych widoków. Kiedy oczy przyzwyczaiły się do blasku zachodzącego słońca, powoli wśród skał i łąk poniżej zaczął rozpoznawać sieć: ścieżek, dróg, traktów, szlaków i wydeptanych przez zwierzęta dróżek. Dostrzegł pielgrzymów wspinających się siecią tych dróg na szczyt, a im dłużej patrzył tym więcej ich widział. Nagle droga, którą wspinali się tu od tylu dni wydała mu się nie za szeroka i wcale nie taka najprostsza.

– A teraz wyobraź sobie co zobaczymy kiedy dojdziemy na szczyt skąd możemy oglądać również drugą stronę góry?-rzekł Mistrz.

– Co dojrzymy kiedy spotkamy tych wszystkich pielgrzymów tak samo zmęczonych drogą jak my i tak samo szczęśliwych, że dotarli do celu? Czy będziemy się spierać, która droga była lepsza?

Uczeń pokornie schylił głowę i podziękował Mistrzowi za lekcję. Potem razem zapatrzyli się w dal na majaczący wśród mgieł szczyt Czomolungmy. -Ciekawe, co można zobaczyć stamtąd?- zapytał uczeń.

-Kiedy tam dotrzesz nie będziesz patrzył ani w dół ani dookoła. Stamtąd spogląda się już TYLKO w GÓRĘ! -odrzekł Mistrz.”

Temat religii w wielu domach pozostaje TABU. Często sami nie radzimy sobie z odpowiedzią na pytanie „W co wierzę?” a cóż tu dopiero rozmawiać i tłumaczyć takie tematy małym dzieciom. Ale jeśli Wy z nimi nie porozmawiacie na ten temat to często jedyna ich wiedza będzie pochodziła z lekcji religii w szkole. Czy jesteście pewni, że poglądy tam wykładane (nie tylko te dotyczące tolerancji religijnej) są jedynymi, które Wasze dziecko powinno znać w odpowiedzi na fundamentalne i ważne pytania które zaczyna zadawać????

Usiądźcie kiedyś z nim i porozmawiajcie na ten temat. Możecie dowiedzieć się BARDZO ciekawych rzeczy. Jeśli nie zgadzacie się z niektórymi z nich opowiedzcie o tym dziecku. Dobrze jest wątpić, z tego zrodziła się filozofia. Opowiedzcie dzieciom o wielkich filozofach i ich teoriach oraz wątpliwościach (zdziwicie się jak wiele z tego rozumieją). Może razem poczytajcie o innych religiach (są specjalne publikacje dla dzieci na ten temat), a potem uzbrojeni w tą wiedzę wybierzcie się na wycieczkę do synagogi, meczetu czy buddyjskiej świątyni (lub katolickiego kościoła jeśli katolikami nie jesteście) . Opowiedzcie dziecku historię o Mistrzu i Uczniu. Pięknie na nią reagują, nawet te kilkulatki (opowiadałam ją wielokrotnie). Starszym możecie opowiedzieć dowcip. Jest hitem na wszystkich międzynarodowych konferencjach inter-religijnych, opowiadany bez wyjątku przez: nobliwych biskupów, ortodoksyjnych rabinów, wielkich guru czy uczonych mułłów. Każdy opowiada go oczywiście jako bohaterów używając wyznawców swojej religii. Więc i ja go Wam tak opowiem:

„Przykładny chrześcijanin po śmierci poszedł do nieba. U bram przywitał go św. Piotr.

– Choć oprowadzę Cię tutaj trochę. Zobacz tam w części zachodniej mieszkają razem wszyscy chrześcijanie: katolicy, baptyści, ewangeliści, luteranie i inni, tam na wschodzie mieszkają buddyści i hinduiści, na południu mieszkają żydzi i muzułmanie. A tam na północy jest wielki mur, trzeba się przy nim zachowywać bardzo cicho albo w ogóle do niego nie podchodzić.

-Ale dlaczego????

– Och, bo tam mieszkają wyznawcy Kryszny, wiesz to taki monoteistyczny nurt w hinduizmie, bardzo stary, ma z 5 tysięcy lat i miliony wyznawców.

-Ale dlaczego oni muszą mieszkać za murem???

– No bo oni NIESTETY, wyobraź sobie, są święcie przekonani, że są tu… ABSOLUTNIE SAMI! ” ;-)))

Na koniec dzisiejszej historii na wszelki wypadek uświadamiam wszystkich (choć jakieś mam takie wrażenie, że Was moi czytelnicy nie trzeba) i tłumacze się:
NIE, nie porywam dzieci (co bym z nimi wszystkimi zrobiła?)
NIE, nie zjadam dzieci (moja religia zabrania mi jeść mięso- ludzkie też!)
NIE, nie rozdaję narkotyków (moja religia zabrania mi ich nawet używać {tak samo jak alkoholu i papierosów}, więc nie ustawiajcie się w kolejce pod moim domem- proszę!).
NIE, nie uprawiam seksu zbiorowego ani nie jestem jedną z wielu żon mojego męża (moja religia zabrania nawet seksu przedmałżeńskiego- SERIO!).
NIE, nie wyprano mi mózgu (myślę i działam w życiu bardzo racjonalnie- czasami nawet aż za bardzo).
NIE, nie boję się ogni piekielnych (bardziej boję się, że będę mieszkała w niebie za murem;-)).

Za to:
TAK, jestem normalnym człowiekiem
TAK, płacę podatki,
TAK, daję pracę innym (niekoniecznie współwyznawcom)
TAK, moje dziecko chodzi do normalnej publicznej szkoły (jest nawet jednym z najlepszych uczniów w klasie!)
TAK, moja religia jest ważną częścią mojego życia
TAK, mam wielu przyjaciół, którzy są katolikami i świetnie się rozumiemy.
TAK, staram się szanować poglądy innych (nie tylko religijne) choć nie zawsze są identyczne z moimi.
TAK, rozmawiam z moim synem o tolerancji, opowiadam mu o innych religiach.
TAK, lubimy i chętnie jemy pizzę. Najbardziej taką według poniższego przepisu. Choć jest trochę inna i nie ma w niej sosu pomidorowego, żółtego sera czy peperoni to jednak cały czas jest to PIZZA. My taką ją lubimy, dokonaliśmy wyboru, zjedliśmy wiele innych ale ta przypadła nam najbardziej do gustu. Nie jest lepsza, nie jest gorsza- jest INNA. Czy nie wygląda na pyszną?
I to tyle – jakby się ktoś zastanawiał co moja dzisiejsza historia ma wspólnego z przepisem na pizzę :-).

Print Friendly

BIAŁA PIZZA Z KURKAMI
(2 sztuki, około 30 cm każda)

Na ciasto:
2 szkl. mąki (ja używam pół na pół białą i pełnoziarnistą)
1 paczuszka drożdży instant (7g)
1/2 łyżeczki cukru
1 łyżeczka soli
3 łyżki oliwy z oliwek
1 szkl. ciepłej wody (nie gorącej!)

na sos:
1 łyżka masła
1 łyżka oliwy z oliwek
1 małe opakowanie kwaśnej śmietany (200g)
garść drobniutko pokrojonych kurek
1/2 łyżeczki asafetydy (lub pół małej cebuli drobno posiekanej)
po 2 gałązki świeżego rozmarynu, oregano i tymianku
1 łyżeczka suszonego oregano
1/2 łyżeczki indyjskiej czarnej soli kala-namak (może być też zwykła sól)

dodatki:
1 szkl. kurek
1 okrągły serek typu Camembert (120g)
1 kulka białej mozzarelli (125g)
nieduży kawałek twardego sera „typu parmezan” (80g)
1 mały serek „typu oscypek” (opcjonalnie)
1/2 małej cukinii
1 szkl. brokuł (pokrojonych na malutkie różyczki)
świeży tymianek, rozmarym, oregano, suszone oregano
świeżo mielony pieprz, oliwa z oliwek

Ciasto:
1. W małej miseczce rozpuszczasz w wodzie drożdże, dodajesz cukier i oliwę.
2. Odstawiasz na 5 minut do sprawdzenia czy drożdże są aktywne- mieszanka powinna się lekko spienić lub przynajmniej powinno pojawić trochę bąbelków.
3. W osobnej dużej misce mieszasz mąkę z solą i wlewasz tam miksturę drożdżową.
4. Zagniatasz wszystko rękami (lub w misie robota kuchennego) aż osiągniesz zwartą nieklejąca się do rąk kulkę ciasta.
5. Jeśli potrzeba podsypujesz dodatkową mąką.
6. Miskę smarujesz oliwą z oliwek, to samo robisz z kulką ciasta, która do miski wkładasz.
7. Przykrywasz ściereczką i odstawiasz do wyrośnięcia na 1-1,5 godz. W tym czasie…
Biały sos:
8. Na patelni rozgrzewasz masło i oliwę.
9. Dodajesz asafetydę lub pokrojoną w kosteczkę cebulę.
10. Asafetydę smażysz kilka sekund, cebulę do zeszklenia.
11. Wrzucasz całe gałązki ziół i smażysz dalej przez minutę mieszając.
12. Dodajesz kurki, odrobinę soli, przykrywasz, zmniejszasz ogień i dusisz kurki do miękkości.
13. Zdejmujesz patelnię z ognia i dodajesz śmietanę, cały czas mieszając aby się nie zważyła.
14. Doprawiasz suszonym oregano, czarną (lub zwykłą) solą i pieprzem do smaku. Odstawiasz do ostygnięcia.
Dodatki:
15. Różyczki brokuła wrzucasz do osolonego wrzątku na 2 minuty, wyjmujesz, przelewasz zimną wodą i osuszasz.
16. Kurki rwiesz zaczynając od strony kapeluszy na drobne paseczki.
17. Cukinię cieniutko plasterkujesz używając obieraczki do warzyw. To samo robisz z serem „typu parmezan”.
18. Camembert tniesz na 20 części, mozzarellę rwiesz na średnie kawałki, oscypka plasterkujesz.
19. Zioła rwiesz na mniejsze kawałki.
Aranżacja pizzy i pieczenie:
20. Jeśli chcesz piec pizzę na kamieniu to wiesz co teraz robić.
21. Ja piekę tą pizzę na nagrzanych wcześniej blaszkach z wyposażenia piekarnika (wstawiam je na 15 minut do 220’C).
22. Wyjmij ciasto z miski (powinno podwoić swoją objętość), zagnieć jeszcze raz i podziel na 2 części.
23. Każdą część rozwałkuj na podsypanym mąką blacie na okrągły placek o średnicy 30cm.
24. Wyjmij 1 nagrzaną blachę z piekarnika, ułóż na niej placek (zrób to koniecznie teraz, później będzie dużo trudniej, uważaj, żeby się nie poparzyć!!!)
25. Nałóż połowę sosu i rozsmaruj (wcześniej wyjmij z sosu gałązki ziół).
26. Poukładaj dodatki równomiernie na placku posyp świeżo zmielonym pieprzem, suszonym oregano i skrop oliwą.
27. Odczekaj 5-7minut i wstaw do piekarnika.
28. Piecz w temperaturze 220’C przez około 15 minut (lub do pożądanego koloru). Warto użyć specjalnego trybu do pieczenia pizzy (odsyłam do instrukcji obsługi piekarnika).
29. Powtórz wszystkie czynności dla drugiej pizzy, kiedy pieczesz pierwszą.

Moi Drodzy wegetariańscy czytelnicy, nie chcę tu zaraz tysięcy komentarzy na temat, że Parmezan jest nie-wegetariański. Wiem o tym, dlatego piszę o serze „typu parmezan”. Niech każdy, PROSZĘ, pozostawi komentarze na temat sera i podpuszczki dla siebie i użyje takiego typu sera jaki uważa za w pełni wegetariański i dla siebie zjadliwy.

Lody jogurtowo-agrestowe

Przyznać się Wam muszę, że agrest nigdy nie należał do moich faworytów. Oczywiście lubiłam go podjadać prosto z krzaka, kiedy już był dojrzały i słodki. Jednak jakoś nie potrafiłam znaleźć na niego sposobu w kuchni. Dżem agrestowy- nie, czatnej agrestowy- jeszcze gorzej, kompot z agrestu- od biedy może być- ale gdzie mu tam np. do kompotu rabarbarowo-malinowego z nutką mięty? Ciasto z agrestem- porażka. Agrest w deserach- skrupulatnie wybierany i odkładamy na bok przez domowników. Impas i koniec. Miałam ostatnio parę dni wolnych. Moje chłopaki jak co roku pojechały „walczyć” na Grunwald- czyli oglądać coroczną inscenizacje bitwy pod Grunwaldem oraz szereg imprez rycerskich jej towarzyszących. A ja w tym czasie szalałam w ogródku.

Plewiłam chwasty, które już powoli zaczynały być wyższe niż moje plony w warzywniku, rozsadzałam sadzonki jarmużu, podwiązywałam pomidory, siałam nową porcję groszku zielonego, który mam nadzieję zaowocuje na początku września. Pozdejmowałam, już niepotrzebne, siatki przeciw-szpakowe z czereśni, obejrzałam gąszcz moich malin i okazało się, że w końcu owocuje posadzona 2 lata temu czarna malina (delicje!!). Znalazłam zapomniany krzaczek czarnych porzeczek, który wydał owoce po raz pierwszy odkąd się tu wprowadziliśmy, zebrałam wszystkiego może ze dwie garści ale jednak to już postęp. Odkryłam również ku mojej wielkiej rozpaczy, że jedyna sadzonka czereśni, (wśród ponad 20 drzewek sadzonych od 5 lat) która w końcu się przyjęła, zakwitła i wydała owoce- to jednak nie czereśnia lecz WIŚNIA! No cóż, życie znowu mnie oszukało. Ale ja się nie poddaje- na jesieni próbuję znowu!

Na końcu podeszłam na krzaków agrestu, zasadzonych jeszcze przez poprzednich właścicieli domu. „Jakiż tu urodzaj”- pomyślałam patrząc na uginające się od owoców krzaczki. Spróbowałam paru owoców- pysznie słodkie i dojrzałe. „No mój Drogi!” powiedziałam do krzaka agrestu (tak, tak!! czasami rozmawiam z roślinami!) „Jeśli ty jesteś dla mnie tak miły i dajesz takie wspaniałe plony to ja się też postaram żebyśmy w końcu Cię polubili”.

Siadłam do internetu i zapytałam Google o „gooseberry recipie”. Okazało się, że w USA i Wielkiej Brytanii agrest najczęściej jest wykorzystywany do deseru zwanego Gosseberry Cobbler (czyli duszony agrest zapiekany pod pierzynką ze słodkiego maślanego ciasta- ta opcja zdecydowanie nie dla nas ) oraz Gooseberry Fool- czyli deseru z duszonego agrestu, słodkiego jogurtu i często również bitej śmietany. Druga wersja wykorzystania agrestu spodobała mi się bardziej. Nie podobało mi się tylko duszenie owoców- my po prostu lubimy tylko świeży agrest- gotowanie lub duszenie zabija to co w nim najlepsze- jego charakterystyczny świeży i lekko cierpki smak.

Postanowiłam więc agrestu nie dusić tylko zamrozić i zrobić z niego sorbet a ten dopiero dodać do deseru. W międzyczasie zmieniłam jednak zdanie (jak to ja w kuchni) i zamiast deseru zaczęłam robić lody. Sorbet agrestowy okazał się przepyszny. Prawdziwa kwintesencja agrestowego orzeźwienia. Szczególnie, że przecierając go przez sitko pozbyłam się wszystkich pestek i otrzymałam naprawdę aksamitny mus. Musiałam się bardzo powstrzymywać ,żeby go łyżką nie wyjadać cały czas z zamrażarki.

Natomiast połączenie cierpkiego sorberu z jogurtowo-śmietankowymi lodami okazało się strzałem w dziesiątkę. Ja, która w dorosłym życiu nie lubię lodów, tak długo chodziłam po dokładkę do lodówki, że wyjadłam wszystko co miało starczyć dla całej rodziny. Jakoś mi te lody niebezpiecznie przypominały te z dzieciństwa, które jadłam tonami i wydawałam na nie całe swoje kieszonkowe. Wtedy w słynnej w moim mieście cukierni Pani Budzińskiej były tylko 3 smaki : śmietankowe, czekoladowe i …owocowe (właśnie tak bardzo podobne w smaku do moich agrestowych).

Z ostatnią porcją lodów nałożoną do rożka poszłam do ogrodu usiadłam na stołeczku obok krzaczka agrestu: „No, Mój Drogi! Będą z nas przyjaciele! „- powiedziałam i pogładziłam kolczaste gałązki . Potem wzięłam koszyczek, nazbierałam do niego cały dojrzały agrest, umyłam, poporcjowałam i włożyłam do zamrażalnika.

Z jednej porcji zaczęłam od razu robić następne lody dla moich chłopaków. Trzeba w końcu czymś przywitać Rycerzy wracających ze zwycięskiej bitwy. Szczególnie jeśli to jedyna na tysiąc lat bitwa w której udało nam się tak spektakularnie pokonać Niemców. Czy lody agrestowe godne będą Zwycięskich Rycerzy? Moim zdaniem- jak najbardziej.

Print Friendly

DOMOWE LODY JOGURTOWO-AGRESTOWE
(czyli jak oswoić agrest w kuchni)

2 szkl. dojrzałego agrestu (nie potrzeba szypułkować- ja użyłam mieszanki zielonego i czerwonego)
2 łyżki cukru
1 szkl. odcedzonego jogurtu waniliowego (mnie zostało tyle po odcedzeniu 1 dużego kartonu (850g) takiego
jogurtu Finezja firmy Bacha) można też użyć homogenizowanego serka waniliowego
1/2 szkl. słodzonego skondensowanego mleka z puszki
1 szkl. śmietanki kremówki
sok z 1/2 cytryny
1-2 łyżki cukru pudru

1. Jogurt wylać na sito wyłożone gazą lub tetrą, pozostawić na misce (gdzie będzie zbierać się serwatka) na 4 godziny w lodówce. Ja użyłam słodzonego już jogurtu waniliowego (po prostu taki miałam w lodówce). Zwykły jogurt naturalny po dosłodzeniu do smaku i dodaniu wanilii lub cukru waniliowego zda tutaj też egzamin (dosładzamy po odcedzeniu lub na samym końcu robienia lodów). Lody będę również dobre z serka homogenizowanego (nie trzeba go już odcedzać).
2. Agrest umyć (nie trzeba szypułkować) i włożyć do zamrażarki, również na co najmniej 4 godziny lub na noc.
3. Po tym czasie, agrest zalać na parę sekund wrzątkiem, odcedzić, dodać 2 łyżki cukru i zmiksować idealnie blenderem na mus. Jeśli trudno jest miksować dodać 1-2 łyżki wrzątku i miksować dalej.
4. Mus przetrzeć przez sito, tak aby oddzielić szypułki i pestki, które trzeba wyrzucić.
5. Wstawić mus z powrotem do zamrażarki.
6. Odcedzony jogurt zmiksować mikserem przez minutę.
7. Dodać skondensowane mleko i miksować przez następną minutę.
8. W osobnym naczyniu ubić śmietanę z cukrem pudrem, na końcu ubijania dodać sok z cytryny. (Nie powinna być idealnie sztywna, jeszcze będziemy ją wielokrotnie miksować podczas zamrażania lodów).
9. Wyciągnąć mus z zamrażarki, jeśli zrobił się z niego już sorbet- zmiksować, żeby miał rzadszą konsystencję.
10. Bitą śmietanę delikatnie ale dokładnie wymieszać z jogurtem i musem agrestowym. Można zostawić trochę musu do dekoracji lodów.
11. Masę umieścić w płaskim (szybciej zamarźnie) najlepiej okrągłym (łatwiej w nim miksować) pojemniku. Wstawić masę do zamrażalnika lub wlać do maszyny do robienia lodów (ja takich luksusów nie posiadam więc radziłam sobie jak poniżej).
12. Co godzina wyciągać lody i miksować mikserem, żeby były puszyste. (spowoduje to, że rozbijecie zawiązujące się kryształki lodu, powstające z soku i innych płynów zawartych w masie). Dzięki temu lody po zamrożeniu będą miały jedwabistą konsystencję.
13. Lody po 3-4 godzinach powinny być już gotowe- wtedy są najlepsze, bo nie zmrożone na kość. Mają najprzyjemniejszą do lizania konsystencję i czuć bardzo dobrze ich smak a nie tylko zimno na zamrożonym języku;-))
14. Możesz też lody zostawić już teraz spokojnie (bez miksowania) na później. Po dłuższym przebywaniu w zamrażarce lody będą bardzo twarde dlatego warto je przed podaniem przełożyć najpierw na co najmniej 30-40 minut do lodówki.
15. Podawaj lody w wafelkach lub w pucharkach polane lekko rozmrożonym sorbetem agrestowym.

Następnym razem spróbuję zamrozić lody jogurtowe osobno bez dodawania musu i agrestowy mus osobno. Uzyskam lody waniliowe i sorbet agrestowy, które będę na przemian nakładać do wafelków. Wydaje mi się, że będzie nawet pyszniej. Wy też spróbujcie.